Inleiding en achtergrond
De gemeente Utrechtse Heuvelrug heeft aan het begin voor de vorige raadsperiode (2018-2022) met 2 ombuigingsprogramma's een pakket aan maatregelen vastgesteld bij de begroting 2019 respectievelijk 2020, om de begroting gefaseerd in evenwicht te brengen. Deze ombuigingen zijn taakstellend verwerkt en onderdeel van de begrotingen vanaf 2019 resp. 2020. Deze ombuigingsprogramma's hebben de naam spoor 2 respectievelijk spoor 3 gekregen.
De implementatie van het ombuigingsprogramma is in 2022 ten einde gekomen. De rapportage over het ombuigingsprogramma ronden wij met een korte eindrapportage bij deze af.
Resultaat 2022
In 2022 zijn de laatste ombuigingen gerealiseerd of om moverende redenen aangepast (zie 2e bestuursrapportage). Onderstaand is aangegeven wat de structurele taakstellingen en gerealiseerde ombuigingen per onderdeel per saldo bedragen. Een bedrag van € 1.297.000 is niet gerealiseerd, wat onder de tabel is toegelicht.
Ombuigingen | Taakstelling | Gerealiseerd |
|---|---|---|
Spoor 2 | 1.023.000 | 883.000 |
Spoor 3 | 2.743.144 | 2.677.844 |
Spoor 3 aanvullingen | 913.000 | 839.000 |
Task force Sociaal domein | 2.600.000 | 1.600.000 |
Eindtotaal | 7.279.144 | 5.999.844 |
Toelichting
Nagenoeg alle ombuigingstaakstellingen zijn gerealiseerd op een bedrag van € 1,3 mln. na. De volgende taakstellingen zijn niet gerealiseerd:
- 2021: de taakstellingen voor structureel lagere lasten binnen het sociaal domein (€ 1,1 mln.) bleken niet haalbaar; de voorgenomen maatregelen om de kosten in de jeugdzorg terug te dringen waren onvoldoende om de autonome groei van kosten te verlagen.
- 2021: de maatregel om de structurele opbrengsten van reisdocumenten te verhogen (€ 40.000) is een niet effectieve maatregel gebleken omdat de onderliggende vraag naar deze documenten niet te beïnvloeden is en lasten en baten weinig te beïnvloeden zijn.
- 2022: 2 ombuigingstaakstellingen zijn in de 2e bestuursrapportage 2022 teruggedraaid, te weten de taakstelling op receptie Burgerzaken (€ 35.000) en de resterende taakstelling op inkoop (€ 74.000), omdat deze door gewijzigde omstandigheden niet meer mogelijk en realistisch bleken.
- 2020 -2022: diverse afwijkingen in totaal € 30.000.
Constateringen
Als we terugkijken op het ombuigingsprogramma (als nieuw aangetreden college voor de periode 2022-2026) dan is er een aantal constateringen te maken:
- het opstellen van een ombuigingsprogramma van deze omvang is een tijdsintensief en complex proces waarbij politiek en ambtelijk moeilijke keuzes zijn gemaakt;
- er is voldoende tijd nodig om het realisme van voorgenomen maatregelen vooraf te analyseren - de wens is de vader van de gedachte, maar niet altijd realistisch.
- het werkelijk effectueren van vastgestelde ombuigingsmaatregelen is in de praktijk weerbarstig omdat nieuwe ontwikkelingen en onvoorziene omstandigheden het voorgenomen proces kunnen verstoren of minder relevant maken.
- de energie die in de organisatie nodig is om het ombuigingsprogramma te realiseren, ebt weg naar mate de tijd verstrijkt, mede door actuele ontwikkelingen en nieuwe inzichten.